Nazivi mostova
Nazivi mostova se uglavnom mogu podeliti u tri grupe: prema znamenitim ličnostima, geografskim odrednicama i neutralno – sa nekim opštim nazivom.
Prema znamenitim ličnostima, primeri poznatih mostova u svetu, (oznake: L = najveći raspon, ΣL = ukupna dužina):
• Karlov Most, Prag, Češka: drumski, kameni most, izgrađen u 14. veku, od 1870. nazvan po Karlu IV – kralju Češke;
• Sečenijev most, Budimpešta, Mađarska: drumski, čelični, viseći most, L = 202 m, završen 1848, nazvan po knezu Ištvanu Sečeniju (Istvan Szecheny), projektant engleski inženjer Viliem Tirni Klark (Williem Tierney Clark);
• Most Džordža Vošingtona, Njujork, SAD: drumski, čelični, viseći most, L = 1067 m, završen 1931, nazvan po predsedniku SAD (George Washington); projektant švajcarsko-američki inženjer Otmar Aman (Othmar Hermann Ammann);
• Most generala Rafaela Urdanete, Marakaibo, Venecuela: drumski, betonski, delom sa kosim zategama, L = 235 m, ΣL = 9 km, završen 1962, nazvan po venucuelanskom generalu (Rafael Urdaneta); projektant italijanski inženjer Rikardo Morandi (Riccardo Morandi);
• Most Velike vojvotkinje Šarlote, Luksemburg: drumski, čelični, ramovski most, L = 234 m, ΣL = 355 m, projektant firma Reinstahl Union Brueckenbau, Dortmund;
• Most Freda Hartmana, Bejtaun (Bautown), SAD: drumski, betonski most sa kosim kablovima, L = 381 m, ΣL = 4185 m, nazvan po novinskom uredniku i izdavaču (Fred Hartmann), završen 1995, projektant nemački inženjer Holger Svenson;
• Erazmov most, Roterdam, Holandija: drumski most sa kosim kablovima, čelično-betonski, L = 280 m, ΣL = 802 m, završen 1996, nazvan po filozofu, teologu i piscu Erazmu Roterdamskom (Desiderius Erasmus Roterodamus); projektant firma Van Berkel & Bos;
• Puškinov most, Moskva, Rusija: pešački, lučni, čelični most, izgrađen od demontiranog železničkog Andrejevskog mosta (1907-1998), nazvan po pesniku Aleksandru Sergejeviču Puškinu, završen 2002;
• Most Žuskelinja Kubičeka, Brazilija, Brazil: drumski, čelični, lučni most, L = 240 m, ΣL = 1200 m, nazvan po predsedniku Brazila (Juscelino Kubitschek), završen 2002; projektanti brazilski inženjeri Alexandre Chan i Mario Vila Verde;
• Most Harilaosa Trikupisa, Korintski zaliv, Grčka: drumski, čelično-betonski, sa kosim kablovima, L = 560 m, ΣL = 2880 m, nazvan po grčkom premijeru (Charilaos Trikoupis) iz 19.veka, završen 2004; arhitektonsko oblikovanje: Berdj Mikaelian, konstrukcija: firma Vinci Construction Grands Projets i njen deo Freyssinet International.
Primer iz Srbije:
• Most viteškog kralja Aleksandra I, Beograd, Kraljevina Jugoslavija: drumski, viseći, čelični most, L = 261 m, ΣL = 420 m, nazvan po kralju Aleksandaru I Karađorđeviću, završen 1934; projektant nemačka firma MAN; među građanstvom most je nazivan i Zemunskim ili Visećim mostom.
• Most Žaožu (Zhaozhou Bridge), Kina, drumski (sada pešački) kameni, lučni most, L = 37,37 m, nazvan po pokrajini u kojoj se nalazi; zamislio ga i izveo Li Čun (Li Chun), građen 605-616; poznat i kao Anji Bridge ili Dashi Bridge; most je u svojih 1400 godina (!) preživeo osam ratova, 10 velikih poplava, brojne zemljotrese i i dalje je potpuno neoštećen!; majstorsko inženjersko delo!
• Most Menai (Menai Suspension Bridge), Vels, Velika Britanija: drumski, gvozdeni, viseći most, L = 176 m, ΣL = 417 m, nazvan po morskom tesnacu u Velsu, završen 1826; projektovao ga je i izveo engleski inženjer Tomas Telford (Thomas Telford); prvi viseći most u svetu, još uvek je u saobraćaju i kandidat je za spomenik svetskog nasleđa (nadležan UNESCO);
• Bruklinski most (Brooklyn Bridge), Njujork, SAD: drumski, čelični viseći most, L = 476 m, ΣL = 1825 m, završen 1883; projektant američki inženjer nemačkog porekla Džon Rebling (John Augustus Roebling); nacionalni spomenik kulture SAD;
• Most Fort (Fort Bridge), Škotska, Velika Britanija: železnički, čelični most, nazvan po zalivu (Firth of Fort); L = 520 m, ΣL = 2529 m, završen 1890; projektanti engleski inženjeri Džon Fauler (Sir John Fowler) i Bendžamin Bejker (Sir Benjamin Baker); most je u saobraćaju i još uvek je čudo tehnike;
• Most Salgitanobel (Salgitanobel-Bruecke), Švajcarska: drumski, armiranobetonski, lučni most, L = 90 m, ΣL = 132 m, završen 1930; projektant švajcarski inženjer Rober Majar (Robert Maillart); nacionalni spomenik kulture Švajcarske;
• Most u Sidnijskoj luci (Sydney Harbour Bridge), Sidni, Australija: drumsko-železnički, čelični, lučni rešetkasti most, L = 503 m, ΣL = 1149 m, završen 1932; projektant engleski inženjer Reif Frimen (Sir Ralph Freeman);
• Most Golden Gejt, (Zlatna kapija, Golden Gate), preko istoimenog moreuza, San Francisko, SAD: drumski, čelični, viseći most, L = 1280 m, ΣL = 2,7 km, završen 1937; projektant američki inženjer Džozef Štraus (Joseph Strauss); svetski rekorder u rasponu do 1964, jedan od nekoliko najpoznatijih nostova u svetu;
• Most kod Zaporožja, železničko-drumski, armiranobetonski, lučni most, L = 228 m, ΣL = ?, završen 1952, projektant ?, Ukrajina;
• Most Krk-kopno, Hrvatska: drumski, armiranobetonski, lučni most, rasponi lukova L = 390 i 244 m, ΣL = 1430 m, završen 1980; projektant srpski inženjer Ilija Stojadinović; most je bio svetski rekorder u rasponu betonskih lučnih mostova 1980-1997, još uvek je među najvećima u svetu;
• Most Akaši Kaikjo (Akashi Kaikyō Bridge) preko moreuza Akaši, Japan: drumski, čelični, viseći most, L = 1991 m, ΣL = 3911 m, završen 1998; projektant japanski inženjer Satoši Kašima (Satoshi Kashima); apsolutni svetski rekorder u rasponu; projektovan da izdrži vetar brzine 286 km/h i zemljotres intenziteta 8,5 stepeni Rihterove skale;
• Vijadukt Mijo (Millau Viaduct) preko istoimene doline, Francuska: drumski, čelični most sa kosim kablovima, L = 342 m, H = 343 m, ΣL = 2460 m, završen 2004; projektant francuski inženjer Mišel Virložu (Michel Virlogeux), arhitektonsko oblikovanje britanski arhitekt Norman Foster (Norman Foster); remekdelo savremenog konstruktorstva.
Mostovi imena prema geografskim odrednicama su daleko najbrojniji.
• Novi most (Nový most, New Bridge), Bratislava, Slovačka: drumski, čelični most sa kosim kablovima, L = 303 m, ΣL = 431 m, završen 1972; projektant A. Tesar, arhitektura J. Lacko;
• Most Alamiljo (Harfa, Puente de Alamillo, Harp Bridge), Sevilja, Španija: drumski most, čelično-betonski, sa kosim kablovima, L = 200 m, ΣL = 250 m, završen 1992; projektant španski inženjer Santjago Kalatrava (Santiago Calatrava); izuzetno skulptorsko ostvarenje;
• Ženski most (Puente de la Mujer, Women's Bridge), Buenos Ajres, Argentina: obrtni pešački most, čelični, sa kosim kablovima, L = 102 m, ΣL = 170 m, završen 2001; projektant španski inženjer Santjago Kalatrava;
• Most tri zemlje (Three Countries Bridge, Dreiländerbrücke, Passerelle des Trois Pays), na tromeđi Nemačke, Francuske i Švajcarske: pešački, čelični, lučni most, L = 219 m, ΣL = 248 m, završen 2007; projektant nemački inženjer Volfgang Štrobl (Wolfgang Strobl), arhitektonsko oblikovanje Ditmar Fajhtinger (Dietmar Feichtinger); most je u Nemačkoj nagrađen kao najbolje konstruktorsko ostvarenje u mostogradnji 2008;
Primeri iz Srbije:
• Most Gazela, Beograd, Srbija: drumski, čelični, ramovski most, L = 250 m, ΣL = 332 m, završen 1970; projektant Milan Đurić;
• Most Varadinska duga, Novi Sad, Srbija: drumski, čelični, gredni most, L = 130 m, ΣL = 304 m, završen 2000; projektant Gojko Nenadić.
Primetno je da se ni jedan ne zove po svom projektantu. Mislim da je to sasvim opravdano imajući u vidu da su mostovi objekti koje koriste svi, stvaraju ih – u širem smislu – opet svi (plaćanjem kroz poreze, planiranjem - privrednim, saobraćajnim, urbanističkim, gradnjom – gde učestvuju stotine, nekad i hiljade ljudi). Po svom značaju nadilaze bilo kakvu pojedinačnu ličnost konstruktora, pa makar to bio i sasvim izuzetan konstruktor. U skladu s tim treba da bude i ime mosta – bilo kao još jedno pominjanje neke izuzetne ličnosti u istoriji i/ili kulturi, ili prema svom geografskom određenju, ili nešto treće. Konstruktor, ako je zaslužio, dobija priznanje svojih kolega, što je i najveće moguće priznanje. (Ne)Pominjanje u medijima za profesionalce nije mera stvarnog stručnog uspeha.
