TEMA: Martin i Kremnjica

Na severu srednje Slovačke nalazi se grad Martin. Grad koji zovu i najslovačkijim od svih SK gradova. Videćemo zaštoje to tako.
Martin (do 1950.Turčianski Sveti Martin, svk. Turčiansky Svätý Martin, mađ. Turócszentmárton, nem. Turz-Sankt Martin, lat. Sanctus Martinus/Martinopolis), je grad sa oko 55.700 stanovnika.Nalazi se u Turčianskoj kotlini, okružen brežuljcima Male Fatre, a kroz njega protiče reka Turiec. Prvi pisani trag je s kraja 13. veka, a 3.10.1340. Karlo I Robert mu je dodelio titulu grada. U 19. veku grad postaje središte slovačke kulture, kada i počinje preporod slovačkog naroda. U Martinu je sedište Matice slovačke (1863.), 30.10.1918. je ovde doneta Martinska deklaracija kojom su se slovaci saglasili za stvaranje ČSR. Za vreme SNU (Slovački narodni ustanak - Slovenské národné povstanie), koji je izio 29.8.1944. u Banskoj Bistrici, građani Martina su takođe imali svoj značajan doprinos. Grad je 24.8.1994. zakonom proglašen za Nacionalni kulturni centar slovaka.
U gradu i okolini je razvijen turizam, a i industrija.Proizvodi se papir, a od nama najpoznatijih marki tu je fabrika Volkswagen Slovakia (postoje još 2. u SK).Štamparija Neografia (nekeda vlasnik Kulture B. Pterovac) je odavde.
Dosta pisanija, ovde nema gradskih kapija, pa ćemo početi preglednim turističkim planom

centar grada i crkva, sv. Martina (naravno)



preko puta crkve, ponos komunizma - robna kuća PRIOR

šetnjom kroz pešačku zonu

stižemo do prvobitne (stare) zgrade Matice slovačke







u kojoj je sada Muzej književnosti kojim rukovodi Slovačka narodna biblioteka (Slovenská národná knižnica)
preko puta je zanimljiv restoran

relativno blizu se nalazi nova zgrada Matice

u čijem dvorištu se (kao i u mnogim slovačkim mestima) nalazi spomenik onima koji su opismenili slovene - Ćirilu i Metodiju

pored nove zgrade Matice su Evagelistička crkva i gimnazija

vraćamo se do pešačke zone



u zgradi koja se vidi u pozadini je doneta Deklaracija slovačkog naroda.

blizu ove zgrade, a preko puta PRIORa se nalazi još jedna revolucionarna zgrada. Ovde je za vreme ustanka bio Revolucionarni narodni odbor



pogled niz jednu bočnu ulicu

nam otkriva Slovački narodni muzej

U ulici poznatog pisca Hviezdoslava, nalazi se kuća u kojoj je radio i živeo drugi poznati stvaralac J. C. Hronski.

Panelaci iz 1956. sa zanimljivim etno motivima.








nešto modernije

stari kompleks štamparije Neografia, koji se nalazi blizu nove zgrade Matice

a za vreme komunizma su i srušene neke kuće poznatih ljudi, ovde je reč o kući Vajanskog

zgrada Narodne biblioteke (ovo sam maznuo sa wikipedie)

Blizu grada, na sportskom aerodromu (kao naš Čenejski) se nalazi mini muzej vazduhoplovstva. Mislim da je privatni (?).

U Martinu se nalazi i Nacionalno groblje. Ovde su sahranjeni mnogi velikani slovačkog naroda, od osnivača Matice, do političara iz doba komunizma. Neki su i nama poznati.






grob desno je

koji je u vremenu od 1845.-47. putovao i po "donjoj" zemlji, bio u Beogradu, a najpoznatiji je (osim što je veliki slovački pesnik) po tome što je bio vaspitač ćerke grofa Stratimirovića i dece popa Jovana u Kulpinu (postoji i njegova bista u parku kulpinskom)




(njegova kuća je srušena)



(on je bio premijer Slovačke za vreme komunizma)
Prvi predsednik MAtice slovačke u Jugoslaviji je sahranjen ovde

kao i pisac Jan Hrušovski koji je neko vreme radio kao službenik Slovačke štedionice u Novom Sadu

(njegov roman Slučaj oficira Zeborna je preveden na srpski)
bacićemo još jedan pogled prema gradu od muzeja i spremamo se za put u Kremnicu

Kremnjica ( svk. Kremnica, nem. Kremnitz, maď. Körmöcbánya, lat. Cremnicium) je grad koji se nalazi u srednjoj SK. U gradu i okolini se već od 10. veka vadila ruda zlata i srebra. Od 1328. godine Kremnjica je slobodan kraljevski rudarski grad i negde u to vreme dobija nadimak Zlatna Kremnjica. grad se nalazi kovnica novca, koja je najstarija, do današnjih dana postojeća kovnica na svetu.Kovnicu je osnovao i gradu dao sttus slobodnog Karlo I Robert. Ovde se i dan danas izrađuju novčići (slovački EUR novčići).U ovom gradu je kao prvom u Ugarskoj zasijalo električno javno osvetljenje (1889.). Danas u gradu živi oko 5.500 stanovnika.
Gradska tvrđava je kompleks građevina koje su postupno nastajale tokom dva veka (13.-15.)
Jedan od ulaza




Nakon plaćanja ulaznice, možete se popeti u dvorište zamka

čijom je dominantnom građevinom crkva sv. Katarine Aleksandrijske.










(unutra je zabranjeno fotografisanje, pa sam samo oltar u potaji)
Crkva ima fenomenalne orgulje koje su postavljene 1992. Orgulje se osim za crkvene potrebe koriste i kao koncertne. Dok sam razgledao unutrašnjost neko je svirao Bahovu Tokatu i Fugu u D molu, a nakon toga i Nothing else matters. Obe kompozicije su zvučale fenomenalno.

Ispod sata na crkvi postoji terasa na koju vodi kameno spiralno stepenište, a sa terase se pruža predivan pogled na tvrđavu, grad i okolinu.











na dva ugla terase, sa kojih se pruža pogled ka okolnim vrhovima, postavljene su ploče sa nazivima i visinama tih vrhova (radi lakše orijentacije)

na terasi je nekada živela i osoba koja je brinula o časovniku (pretpostavljam)



oluk u obliku zmaja

Idemo dole u šetnju dvorištem i ostalim kulama (svugde je zabranjeno fotkanje unutra, neke sam krišom ipak )












ispod ove kupole

se nalazi takođe neka izložba, al tu nisam bio (a nisu me ni uputili,pretpostavljam da još nije otvorena za javnost).

dva pogleda na grad sa crkvenog tornja

(kuća sa skalamerijom je muzej rudarstva)


(glavni trg)

na trgu se nalazi i kovnica novca

Pored kovnice se nalazi spomenik nekom od mađarskih (? - valjda onaj koji im je dao status grada) kraljeva. Obzirom na loše vreme nisam se zadržavao, pa su i fotke na brzaka napravljene.


zgrada sa zastavama je gradska kuća



jedna od ulaznih kapija u grad



pogled na okolinu sa tornja i do sledeće prilike...